Samenvatting: Auditieve en Visuele Vaardigheden bij Geletterdheid
5.4 Auditieve Vaardigheden
Auditieve vaardigheden helpen kinderen bij het herkennen, onderscheiden en manipuleren van klanken in woorden. Dit is essentieel voor het leren lezen en schrijven.
- Foneem – De kleinste klankeenheid in een taal die een betekenisverschil kan veroorzaken (bijvoorbeeld: /b/ en /p/ in “bak” en “pak”).
- Fonologisch bewustzijn – Het besef dat woorden uit klanken zijn opgebouwd en dat klanken veranderd of gescheiden kunnen worden.
- Fonemisch bewustzijn – Het vermogen om individuele klanken in een woord te herkennen, te manipuleren en te vervangen, wat een geavanceerde vorm van fonologisch bewustzijn is.
Verschillende auditieve vaardigheden
Auditieve objectivatie – Het los kunnen zien van de klankvorm van een woord zonder te letten op de betekenis.
Voorbeeld: Een kind beoordeelt of “boom” langer is dan “tak” op basis van klanken, niet op betekenis.Auditieve discriminatie – Het kunnen onderscheiden van klanken die op elkaar lijken.
Voorbeeld: Een kind hoort het verschil tussen “tak” en “dak”.Auditieve analyse – Het opdelen van woorden in losse klanken of lettergrepen.
Voorbeeld: Een kind splitst “maan” in “m-aa-n”.Auditieve synthese – Het samenvoegen van losse klanken tot een woord.
Voorbeeld: Een kind hoort de klanken “b-o-m” en herkent het woord “bom”.Auditieve ordening – Het onthouden en in de juiste volgorde zetten van klanken en woorden.
Voorbeeld: Een kind hoort de klanken “r-a-k” en zet ze in de juiste volgorde om “rak” te vormen.Auditieve bepaling – Het kunnen aangeven waar een klank zich in een woord bevindt.
Voorbeeld: Een kind bepaalt of de “s” aan het begin, in het midden of aan het eind van “slang” staat.
5.5 Visuele Vaardigheden
Visuele vaardigheden helpen bij het herkennen, onderscheiden en ordenen van letters en woorden en zijn essentieel bij het leren lezen.
- Grafeem – De geschreven weergave van een klank, zoals de letter “b” voor de klank /b/.
Vaardigheden bij het leren lezen
Visuele discriminatie – Het herkennen van verschillen tussen letters en woorden.
Voorbeeld: Een kind ziet het verschil tussen “p” en “q”.Visuele analyse – Het herkennen en onderscheiden van afzonderlijke letters in een woord.
Voorbeeld: Een kind herkent dat “hond” uit de letters h-o-n-d bestaat.Visuele synthese – Het samenvoegen van letters tot een woord.
Voorbeeld: Een kind ziet de letters “h-a-n-d” en leest “hand”.Spatieel ordenen – Het herkennen van de juiste volgorde van letters en woorden.
Voorbeeld: Een kind ziet dat “tak” en “kat” uit dezelfde letters bestaan, maar in een andere volgorde staan.Letterpositie bepalen – Het kunnen aangeven op welke plek een letter in een woord staat.
Voorbeeld: Een kind bepaalt of de “r” in “roos” aan het begin of aan het eind staat.
Kennis van begrippen als deelvaardigheid van lezen
Het begrijpen van begrippen zoals klanken, letters en instructiewoorden is een belangrijke deelvaardigheid van lezen en helpt kinderen bij het volgen van aanwijzingen en instructies.
Deze auditieve en visuele vaardigheden vormen samen de basis voor technisch lezen en spelen een cruciale rol in de taalontwikkeling van kinderen.
Begrippenlijst: Auditieve en Visuele Vaardigheden
Auditieve vaardigheden
- Foneem – De kleinste klankeenheid in een taal die een betekenisverschil kan veroorzaken.
- Fonologisch bewustzijn – Het besef dat woorden uit klanken bestaan en dat klanken kunnen worden gescheiden, samengevoegd en veranderd.
- Fonemisch bewustzijn – Het vermogen om individuele klanken in een woord te herkennen, te manipuleren en te vervangen.
Verschillende auditieve vaardigheden
- Auditieve objectivatie – Het loskoppelen van de klankvorm van een woord zonder te letten op de betekenis.
- Auditieve discriminatie – Het onderscheiden van klanken die op elkaar lijken.
- Auditieve analyse – Het opdelen van woorden in losse klanken of lettergrepen.
- Auditieve synthese – Het samenvoegen van losse klanken tot een woord.
- Auditieve ordening – Het onthouden en in de juiste volgorde zetten van klanken en woorden.
- Auditieve bepaling – Het aangeven waar een klank zich in een woord bevindt.
Visuele vaardigheden
- Grafeem – De geschreven weergave van een klank, zoals de letter “b” voor de klank /b/.
Vaardigheden bij het leren lezen
- Visuele discriminatie – Het herkennen van verschillen tussen letters en woorden.
- Visuele analyse – Het herkennen en onderscheiden van afzonderlijke letters in een woord.
- Visuele synthese – Het samenvoegen van letters tot een woord.
- Spatieel ordenen – Het herkennen van de juiste volgorde van letters en woorden.
- Letterpositie bepalen – Het kunnen aangeven op welke plek een letter in een woord staat.
Kennis van begrippen als deelvaardigheid van lezen
- Kennis van begrippen – Het begrijpen van instructiewoorden, klanken, letters en andere basisbegrippen die nodig zijn voor het leren lezen.
Deze begrippen vormen de kern van auditieve en visuele vaardigheden die essentieel zijn voor de leesontwikkeling.