📝 Inleiding
In deze les gaan we het hebben over iets wat we de hele dag doen zonder er echt bij na te denken: spreken en luisteren. Maar hoe zorg je ervoor dat je een goede spreker bent? En hoe luister je op de juiste manier, zodat je niets belangrijks mist?
We gaan kijken naar verschillende luisterstrategieën (want luisteren is niet altijd hetzelfde! 👂) en spreekstrategieën (hoe je praten kunt aanpassen aan je situatie 🗣️). We leggen alles uit met voorbeelden, emoji’s en sluiten af met leuke oefeningen!
1️⃣ Wat is Spreek- en Luistervaardigheid?
Spreken en luisteren lijken simpel, maar er zit veel meer achter!
- 🗣️ Spreekvaardigheid betekent goed en duidelijk kunnen praten. Je vertelt iets zó, dat de ander het goed begrijpt.
- Voorbeeld: Je legt aan een vriend uit hoe je een fietsband plakt, zonder dat hij in de war raakt.
- 👂 Luistervaardigheid betekent goed en aandachtig luisteren en de juiste informatie onthouden.
- Voorbeeld: Je luistert naar de instructies van de leerkracht over hoe je een toets moet maken.
🔹 Waarom is dit belangrijk?
Je hebt spreek- en luistervaardigheid nodig in bijna alles wat je doet. Van een leuk gesprek voeren tot een sollicitatiegesprek of een presentatie geven. Een goede spreker en luisteraar begrijpt anderen beter en wordt ook beter begrepen.
2️⃣ Luisterstrategieën: Hoe luister je goed?
Niet elk gesprek is hetzelfde. Soms wil je alleen de grote lijn begrijpen, en soms moet je elk detail onthouden. Daarom zijn er vier manieren van luisteren:
| 🎧 Luisterstrategie | 💡 Wat doe je? | 📌 Wanneer gebruik je het? |
|---|---|---|
| Globaal luisteren | Je luistert naar de grote lijnen, zonder op elk detail te letten. | Voorbeeld: Je luistert naar een vriend die vertelt over zijn vakantie. Je hoeft niet te weten in welk hotel hij sliep, alleen dat hij een leuke reis had. |
| Intensief luisteren | Je luistert naar alle details, zodat je niets mist. | Voorbeeld: Je luistert naar de docent die uitlegt hoe je een moeilijke rekensom moet maken. Elk stapje is belangrijk! |
| Kritisch luisteren | Je luistert en denkt ondertussen na: klopt dit wel? Ben ik het ermee eens? 🤔 | Voorbeeld: Je kijkt een reclame en vraagt je af: “Is dit product écht zo goed als ze zeggen?” |
| Gericht luisteren | Je luistert alleen naar wat je nodig hebt. 🎯 | Voorbeeld: Je luistert naar het weerbericht, maar alleen om te horen of het morgen gaat regenen. |
📝 Tip: Soms gebruik je meerdere luisterstrategieën tegelijk! Als je bijvoorbeeld een presentatie volgt, luister je intensief naar de uitleg, maar kritisch als iemand probeert je ergens van te overtuigen.
3️⃣ Spreekstrategieën: Hoe praat je duidelijk?
Praten kan op veel manieren. Soms wil je iemand overtuigen, soms wil je informatie geven, en soms gewoon een leuk verhaal vertellen. Daarom zijn er zeven spreekstrategieën die je kunt gebruiken om beter te spreken:
📌 1. Oriënteren op het spreekdoel → Wat wil je bereiken?
- Voorbeeld: Je wilt je vriend overhalen om mee te doen aan een sport. Dan moet je overtuigend praten.
📌 2. Onderwerp en eigen kennis inzetten → Wat weet je al over het onderwerp?
- Voorbeeld: Je geeft een spreekbeurt over je favoriete dier. Je kiest dingen die jij interessant vindt en die je publiek nog niet weet.
📌 3. Soort spreektaak kiezen → Hoe ga je je boodschap overbrengen?
- Voorbeeld: Je praat anders als je een verhaal vertelt dan als je iemand uitlegt hoe je een kast in elkaar zet.
📌 4. Oriënteren op het publiek → Met wie praat je?
- Voorbeeld: Je praat anders tegen je oma dan tegen je vrienden. Tegen je oma zeg je netjes “Hoe gaat het met u?” en tegen je vriend “Hey, alles goed?”.
📌 5. Reflecteren op de spreektaak → Begrijpt de ander wat je zegt?
- Voorbeeld: Je ziet dat iemand je vragend aankijkt, dus je legt het op een andere manier uit.
📌 6. Monitoren van de spreektaak → Moet ik meer uitleg geven?
- Voorbeeld: Je vertelt over een film en merkt dat iemand het niet snapt, dus je voegt extra uitleg toe.
📌 7. Evalueren van de spreektaak → Hoe ging het? Wat kan beter?
- Voorbeeld: Na een presentatie denk je: “Volgende keer praat ik langzamer en gebruik ik minder moeilijke woorden.”
📝 Tip: Goede sprekers passen zich aan hun publiek aan en houden rekening met hoe de ander luistert!
4️⃣ Samenvatting: Wat hebben we geleerd?
- 🗣️ Spreken en 👂 luisteren zijn belangrijke vaardigheden in het dagelijks leven.
- 🎧 Vier luisterstrategieën: globaal, intensief, kritisch en gericht luisteren.
- 🗣️ Zeven spreekstrategieën helpen je om je boodschap duidelijk en goed over te brengen.
- 🧠 Een goede spreker houdt rekening met zijn publiek en doel.